-
1 саф чишмә суы
чисте́йшая ключева́я вода́ -
2 чишмә
сущ.1) исто́чник, ключ, родни́к || исто́чниковый, ключево́й, роднико́выйчишмә башы — исто́к родника́
тау итәгендә чишмәләр тибеп (чыгып) тора — у подно́жия горы бьют исто́чники (родники́)
чишмә суы чәйгә тәмле — ключева́я вода́ вкусна́ для ча́я
илһам чишмәсе — исто́чник вдохнове́ния
китап - белем чишмәсе — кни́га - исто́чник зна́ний
-
3 су
I сущ.1)а) вода́ || во́дный, водяно́йсалкын су — холо́дная вода́
кайнар су — горя́чая вода́
кайнамаган су — сыра́я вода́
агым су — прото́чная вода́
чишмә суы — ключева́я вода́
диңгез суы — морска́я вода́
газлы су — газиро́ванная вода́
минераль су — минера́льная вода́
кар суы — та́лая вода́
су процедуралары — во́дные процеду́ры
су тамчылары — водяны́е ка́пли
су тузаны — водяна́я пыль
б) первый компонент составных слов, соответствующий русскому водо-су үлчәгеч — водоме́р
су бүлгеч — водоотво́д
2) перен.; разг. вода́; пусто́е многосло́виекитапның яртысы су — полови́на кни́ги состои́т из воды́
3) вода́, водоём || во́дный; водяно́йтирән су — глубо́кая вода́
су кимәле — у́ровень воды́
су этеме — напо́р воды́
су өсте — во́дная пове́рхность
су юлы белән — во́дным путём
су тегермәне — водяна́я ме́льница
4) обычно мн.суларво́дытерриториаль сулар — территориа́льные во́ды
5) разг. река́, ре́чка (употр. с именем собственным)Ык суы — река́ Ик
Казан су — река́ Каза́нка
киң су — широ́кая река́
су ярларыннан чыкты — река́ вы́шла из берего́в
6) разг. сокашказаны суы — желу́дочный сок
җимеш суы — фрукто́вый сок
7) разг. раство́р, рассо́л, сы́вороткасабын суы — мы́льный раство́р
селте суы — щелочно́й раство́р
эремчек суы — творо́жная сы́воротка
кәбестә суы — капу́стный рассо́л
тозлаган кыяр суы — огуре́чный рассо́л
•- су агымы
- су алгыч
- су алмашы
- су алу
- су алу җайланмасы
- су анасы
- су асты дөньясы
- су аткыч
- су атчыгы
- су әйләнеше
- су балтырганы
- су баркылдагы
- су басу
- су башнясы
- су башы
- су белән җылыту
- су белән суыту
- су билгеләре
- су бите
- су борчасы
- су борычы
- су бөтнеге
- су бүлгеч
- су гөле
- су еланы
- су җәелү
- су җибәргеч
- су җыйгыч
- су җылыткыч
- су җылыту
- су иясе
- су йөрү каналлары
- су кайту
- су каналы
- су кандаласы
- су колонкасы
- су комае
- су коңгызы
- су кошы
- су көпшәле
- су куу
- су кынасы
- су кычытканы
- су кыягы
- су күзе
- су күләме
- су күрәне
- су күсесе
- су күтәрелү
- су күтәрелеше
- су күтәрткеч
- су күтәртү
- су лаләсе
- су өләшкеч
- су пәрие
- су полосы
- су салмалы
- су сыеры
- су сыерчыгы
- су сыешлык
- су тавыгы
- су талпаны
- су ташлагыч
- су ташучы
- су ташуы
- су торбасы
- су төшергеч
- су төшү
- су тычканы
- су упкыны
- су үгезе
- су үрмәкүче
- су үткәргеч
- су үткәрмәүчән
- су үткәрмәүчәнлек
- су үткәрү
- су үткәрүчән
- су үткәрүчәнлек
- су үтү
- су чаңгысы
- су чаңгычысы
- су чаяны
- су чәчәге
- су чигенеше
- су чистарткыч
- су чистарткыч корылмалар
- су чистарту
- су чыпчыгы
- су шөпшәсе
- су эте
- су юлы
- су юлын күрсәтү
- су юнәлткеч колаша
- су язы
- суга алып бару
- суга баткан кеше
- суга бату
- суга төшү
- суга чыдам
- суга чыдамлы
- суга чыдамлылык
- суда эрүчән
- суда эрүчәнлек
- судан файдалану
- судан файдаланучы••су баштан болгана — (погов.) ры́ба гниёт с головы́
су белән дә аера алмассың — водо́й не разольёшь; не разле́й вода́
су белән юып алгандай булды — как ве́тром сду́ло; как бу́дто коро́ва языко́м слизну́ла
су болгату — мути́ть во́ду
су кебек ага — течёт, что вода́ ( о больших расходах)
су кебек агылу — течь реко́й; течь широ́ким пото́ком
су кебек (су урынына) эчү — знать назубо́к; отвеча́ть без запи́нок
су кушу — прибавля́ть/приба́вить от себя́; залива́ть
су сибеп үстергәндәй — как грибы́ по́сле дождя́
су төбенә китү — идти́ ко дну; утону́ть
су төбенә җибәрү — пусти́ть (отпра́вить) на дно; утопи́ть
су язып, май төшмәс — (погов.) во́ду толо́чь -ма́сла не бу́дет (вода́ и бу́дет)
суга батканда саламга ябышу — хвата́ться за соло́минку
суга сәнәк белән язган (язылган) — на воде́ ви́лами напи́сано
суга төшеп югалган кебек — как в во́ду ка́нул
суга төшкән тавык кебек — как мо́края ку́рица; как в во́ду опу́щенный; (ходи́ть) мо́крой ку́рицей
суга төшкәндәй булды — как в во́ду ка́нул
суга төшсә, судан да коры чыга торган — из воды́ сухи́м вы́лезет
судагы балык кебек — как ры́ба в воде́
судан коры чыгу — вы́йти сухи́м из воды́
II сущ.сусыз юа, җилсез киптерә — языко́м сте́лет; язы́к хорошо́ подве́шен
-
4 колаша
сущ.1) лото́кколашада чикләвек киптерү — суши́ть оре́хи в лотке́
2) жёлоб, желобо́кколашадан чишмә суы ага — по желобку́ бежи́т ключева́я вода́
-
5 саф
I прил.1)а) чи́стый (не загрязнённый, без при́месей)см. тж. чистасаф авырлык — чи́стый вес
саф алтын — чи́стое зо́лото
саф тавыш — чи́стый (зво́нкий) го́лос
б) настоя́щий, по́длинный2) перен. све́жийсаф һава — све́жий во́здух
саф җил — све́жий ве́тер
саф кар — све́жий снег
саф баш белән эшләп алу — прорабо́тать на све́жую го́лову
3) правди́вый, че́стный, благоро́дная душа́саф вөҗдан — чи́стая со́весть
4) че́стный, неви́нный, безгре́шный, де́вственныйсаф кыз — неви́нная (непоро́чная) де́вушка; целому́дренная де́вушка; де́вственница
5) перен. высо́кий, настоя́щий, чи́стый, возвы́шенныйсаф мәхәббәт — настоя́щая возвы́шенная любо́вь
6) перен. чи́стый, нали́чныйсаф акча — нали́чные де́ньги
саф килер — чи́стый дохо́д
саф табыш — чи́стая при́быль
•- саф акыл- саф баштан
- саф канлы
- саф күңел
- саф йөрәк
- саф күңелдән
- саф күңелле
- саф күңеллелек
- саф нәселле
- саф токымлы
- саф чишмә суы II сущ.ряд, шере́нга, строй, коло́ннасм. тж. рәталгы сафта — в пере́днем ряду́
алгы сафта булу (бару) — быть (идти́) в пере́дних ряда́х
- сафка тезүдемонстрациячеләр сафы — строй (ряд, шере́нга) демонстра́нтов
- сафны икеләтү -
6 сафлану
I возвр. от сафлау1) очища́ться/очи́ститься, станови́ться/стать чи́стым || очище́ниечишмә суы сафланды — родни́к стал чи́стым
2) перен. освежа́ться/освежи́ться, станови́ться/стать све́жим || освеже́ниеяңгырдан соң һава сафланды — по́сле дождя́ во́здух стал све́жим
ял иткәннән соң баш сафланып китте — по́сле о́тдыха голова́ ста́ла свеже́е
3) перен. облагора́живаться/облагоро́диться || облагора́живаниеII неперех.стро́иться, постро́иться (рядами, в шеренгу), выстра́иваться/вы́строитьсяөчәр булып сафлану — постро́иться в ряды́ по три
-
7 әбелхәят
сущ.1) фольк.; см. тере суы2) книжн. ве́чность‚чишмәсе (суы) жива́я вода́••әбелхәят чишмәсеннән эчкән — живо́й, здоро́вый, бо́дрый ( о пожилом человеке)
-
8 күзләвек
-
9 шикәрле
прил.1) с са́харом; подслащённый са́харомшикәрле чәй — чай с са́харом; чай, подслащённый са́харом
шикәрле камыр — те́сто, подслащённое са́харом
2) сла́дкий, вку́сный, са́харный; сахари́стыйбу каеннарның шикәрле каен суы — сахари́стый берёзовый сок
чишмә сулары шикәрле, эчсәм җанга җитәрме? — ( песня) вкусна́ (сладка́) вода́ из родника́, но уто́лит ли ду́шу она́?
См. также в других словарях:
термаль су — Тирән җир астыннан чыккан кайнар чишмә суы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зәмзәм — 1. Мәккәнең кәгъбә янындагы изге чишмәсе. Шул чишмәнең хаҗга баручылар эчә яки алып кайта торган суы 2. күч. Исерткеч эчемлек, хәмер, аракы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кәүсәр — 1. Диндә: оҗмах чишмәсе суы, бик татлы су 2. күч. иск. Берәр төрле татлы әйбер тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ур — и. 1. иск. кит. Дошманнан саклану өчен, шәһәр һәм кирмән тирәли койма урынына казылып ясалган ныгытма, траншея һәм вал 2. диал. Текә ярлы коры елга, тирән чокыр карурманның уртасында төлке уйный торган урлар бар. Ясалма инеш, канау чишмәдән ерак… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
